Портал ЦАРКВА Просматриваемые темы Регистрация Поиск FAQ Пользователи Группы Избранное Вход  
Ответить на тему Аўтакефалія.
На страницу Пред.  
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
вольгу іпатаву ў нацыяналюгі запісалі. ржунімагу!

а вашы нацыяналюгі - гэта сапраўды такое балота, проста какой-та "новы беларускі беспарадак", вы ўж прабачце. шчыра вам спачуваю. вы ж не вінаватыя (спадзяюся), што вось так усё "як заўсёды" атрымліваецца. добра, што ў нас у гэтым сэнсе сітуацыя лепш.

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
vorag narody


Зарегистрирован: 05.03.2006
Сообщения: 93
Ответить с цитатой
згода!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя vorag narodyОтправить личное сообщение
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
офтопік, але, здаецца, вораг народу - гэта станіслаў шушкевіч... хм... сацыял-дымакрат - дык дакладна Smile

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
Георгий Ходр (George Khodre), один из основателей Синдесмоса, в настоящее время митрополит Гор Ливанских, писал в марте 1947 года:
«Провинциализм, нарушение принципа автокефалий, различия в языках и нациях, конфликты между церквями и юрисдикциями являются чумой православного мира. Филетизм можно назвать нашей подлинной ересью. Сегодня Церковь вступает в союз с государством, народом и нацией. Церковь не может исполнить свою миссию на земле до тех пор, пока не будет достигнуто единство Православия. Только в единстве Православие может свидетельствовать о своей вере перед лицом неправославных. Мы должны ревностно бороться против изъянов, от которых страдает вселенское Православие».

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
Нужна ли нам поместность?
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
Нужна ли нам поместность?
21 Листопада 2006



Священник Андрей Дудченко

В украинском православии за все года независимости Украины не ослабевает дискуссия о необходимости создания Поместной Церкви. В этих спорах приводятся весомые аргументы как за полную независимость канонической украинской Церкви, так и за сохранение единства с Московским Патриархатом. При этом разные участники дискуссии, по-видимому, подразумевают под понятием поместности не одно и то же.

Предстоятель Украинской Православной Церкви Блаженнейший Митрополит Владимир однажды высказался в интервью, что Поместная Церковь в Украине уже существует, и этой Церковью является УПЦ. Другие же не хотят признать поместной Церковь, которая сохраняет каноническое подчинение Московскому Патриархату, хотя и обладает правами широкой автономии. Вопрос этот можно и нужно обсуждать, но часто в подобных дискуссиях забывается то, что, на мой взгляд, является главным.

Поместность - один из основных принципов устройства Православной Церкви, изменить или отменить который - означает изменить саму природу Церкви. Отец Александр Шмеман поясняет этот принцип так: «Поместность Церкви означает, что в одном месте, то есть на одной территории, может существовать только одна Церковь, иными словами - одна церковная организация, выражающаяся в единстве священноначалия». Поэтому, кстати, Митрополит Владимир совершенно прав, называя УПЦ Церковью поместной. Существование параллельно на одной территории епархий нескольких Церквей - проблема современного православия на Западе, не изжитая до сих пор.

Помимо поместности, существует еще один основополагающий принцип, определяющий бытие Церкви с самого начала ее существования. Церковь - это не общественная организация или институт, но Тело Христово. Именно причастие одному и тому же Телу Христову делает верующих в Иисуса Христа людей членами Церкви. С другой стороны, именно потому, что эти люди есть члены Церкви, они могут собраться вместе для Евхаристии. Совершая Евхаристию, местная церковь являет и исполняет себя. Понимание сути Церкви как Тела Христова лежит в основе так называемой «евхаристической экклезиологии», присущей Церкви с апостольских времен (ибо не было в Церкви времени, когда бы не совершалась Евхаристия) и «заново открытой» выдающимся русским богословом и канонистом ХХ века протопресвитером Николаем Афанасьевым. Согласно этой экклезиологии, каждое евхаристическое собрание, то есть каждая Божественная литургия есть явление всего Тела Христова, а не его части, ибо это Тело неделимо.

Именно поэтому представляется более важным не ломать копья в спорах о поместности или зависимости той или иной церковной организации, то есть не строить поместность «сверху», но выявлять ее «снизу». УПЦ сегодня насчитывает более десяти тысяч приходов, то есть евхаристических общин. Но каждая ли такая община осознает себя как местную церковь? Все ли наши верующие понимают, участниками чего они являются на литургии? Без возрождения приходов, или местных церквей «снизу» никакое изменение внешнего устройства не принесет ожидаемого результата. Миссионерское усилие пастырей и активных мирян должно сегодня быть направлено прежде всего на то, чтобы возродить сознательное участие верующих в жизни Церкви, основой которой является Евхаристия. При этом верующие («верные» в литургической терминологии) должны осознавать себя частью народа Божия, носителями «царственного священства», а не пассивными «мирянами»; в литургии участвовать, а не присутствовать, причем участвовать осознанно, понимая не только значение слов богослужения, но и литургии в целом, а также понимая и свое участие в ней.

Поэтому все споры о поместности, на мой взгляд, будут оставаться бесплодными, потому что в Церкви важно не внешнее обрамление устройства, но внутренняя суть. Силы, которые тратятся на споры о внешнем устройстве, лучше прилагать на то, чтобы вернуть Евхаристии центральное место в жизни каждого верующего и каждой церковной общины, отказаться от практики крещения и венчания без предварительной подготовки, созидать сплоченные общины на основе приходов. А потом уже Церковь, сильная внутри, сможет определить и свою внешнюю организацию. Пока же есть о чем заботиться.

http://orthodoxy.org.ua/uk/node/4431

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
"Нерешенным остается и вопрос о понимании православными автокефалии . Само это понятие прошло значительную эволюцию, было предметом споров и многолетних расколов в православном мире, но вопрос о том, что же служит достаточным основанием для автокефалии остался открытым. И отсутствие ясности по этому вопросу грозит дальнейшими расколами православному миру."

http://churchby.info/rus/131/

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
Re: Аўтакефалія.
Александер


Православный
Зарегистрирован: 18.05.2006
Сообщения: 363
Откуда: Минск
Ответить с цитатой
burbalka писал(а):
Пра яе я магу сказаць... Такое адчуваньне, што яна нам дараваная, а мы браць не жадаем Smile

Аўтакефалія Беларусі не патрэбна, але ж некаторыя учынкі іерархаў РПЦ(МП) кшталту ўзнагарод ардэнамі сумна вядомых палітыкаў з улады падштурхоўваюць Беларусь да аўтакефалі. Як будзе паглядзім. Cool

_________________
"Хто вызнае, што Ісус ёсьць Сын Божы, у тым жыве Бог, і ён у Богу." 1 Ян 4:15

http://timpan.livejournal.com/
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя Отправить личное сообщениеПосетить сайт автора
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
На жаль, Александер, Вы маеце рацыю. Будзе ў Лукашэнкі свая аўтакефалія, дык ён не такія ордэну будзе атрымліваць. Зусім царкву падамне.

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
Беларус


Православный
Зарегистрирован: 05.09.2006
Сообщения: 27
Ответить с цитатой
Нажаль без спасылак, бо форум не дазваляе
У ПРАЦЯГ ДЫСКУСІІ
Дыскусі вакол аўтакефаліі (памеснасьці) беларускага праваслаўя, як, дарэчы, і праваслаўя ўкраінскага, досыць актыўна аб­мяр­коў­ва­ец­ца на розных інтэрнет-форумах, навуковых і асабістых дыскусіях. У дадзенам артыкуле я пас­п­ра­ба­ваў выказаць асабісты погляд на некаторыя асабліва хваравітыя пытаньня, а таксама вы­ка­заць меркаваньня аб праблемах, сучасным стане і магчымай будучыне БАПЦ1.
Узьнікненьня і разьвіцьцё ідэі аўтакефаліі (памеснасьці) ня ёсьць нейчым абсалютова но­вым у гісторыі сусьветнага праваслаўя2. Практычна ўсе краіны з набыцьцём і ўзьмацненьням улас­най дзяржаўнасьці прыходзілі да агалошаньня аўтакефаліі праваслаўнай Царквы ў сваёй краіне3. Ня была выключэньням і Кіеўская Русь, якая неаднойчы спрабавала атрымаць незалежную ад Канстан­ці­но­па­ля праваслаўную Царквы, і Полацкае княства, і ВКЛ, і, натуральна, Маскоўскае Вялікае Княс­т­ва.
Таму нядзіўна, што пытаньня аўтакефаліі праваслаўнай Царквы паўставала ў Беларусі пад час дзяржаватворчага працэсу альбо абароны ўласнай дзяржаўнасьці. Яно, пытаньне аўтакефаліі, ня­ад­рыў­на ад дзяржаўна-нацыянальнага адраджэньня Беларусі.
Ня ёсьць нечым асаблівым і існаваньня нацыянальных праваслаўных цэрвах у асяродках эміг­ра­цыі з “сацыялістычнага лягеру”. Першымі тут былі як раз не беларусы альбо ўкраінцы, а ра­сей­цы - Руская Замежная Праваслаўная Царква. Аўтакефальныя Цэрквы былі і ў асяродку Бал­гар­с­кае, Румынскае і нават Русінскае4 нацыянальнае эміграцыі. Некаторыя - зьніклі пасьля падзеньня ка­му­ніз­му, некаторыя - перасунуліся на бацькаўшчыну, некаторыя - працягваюць існаваць у эміг­ра­цыі.
Адносіны да аўтакефальных Цэркваў, паўстаўшых пасьля ІІ Сусьветнае вайны, з боку Цэр­к­ваў-Маці, Канстанцінопаля і наогул праваслаўнай супольнасьці рэальна калебаліся разам з агу­ль­ным палітычным становішчам. Тут варта зноў зьвярнуцца да адносін РЗПЦ і РПЦ, як да аднаго з хрэс­та­ма­ці­ных прыкладаў: Ад агульнага невызнаньня да аб’яднаньня - вось рэальны шлях ра­зь­ві­ць­ця адносін. Таму, на мой погляд, ня варта асабліва зважаць на гучныя заявы некаторых ярархаў аб “невызнаньні”, “самасьвятнасьці” альбо “некананічнасьці”. Разам з тым, апошні тэзіс асабліва час­та ўжываецца апанентамі аўтакефаліі і таму варта разгледзіць яго боль дэталёва.
Кананічнасьць.
Ці не асноўным аргумэнтам праціўнікаў Беларускай памеснай праваслаўнай Царквы альбо “аўтакефаліі” ёсьць сьцьвердажньня аб “некананічнасьці” і, як сьледства гэтага, “недабрадатнасьці” БАПЦ. Паспрабуем рагледзіць гэтае абвінавачаньня.
Дзеля таго, каб Царква-Маці надала аўтакефалію часцы свайго кліру і паствы патрэбен як мі­ні­мум зварот да яе. Падобны зварот мусіць быць прыняты на агульнам саборы і падпісаны япіс­ка­па­мі, ярэямі і прадстаўнікамі паствы. Падобны зварот ня ёсьць кананічнае забаронай служэньня і далейшага царкоўнага жыцьця. Таму ўсе царкоўныя таямніцы зьдзясьненыя клірам, які пад­пі­саў­ся пад зваротам аб наданьні аўтакефаліі (памеснасьці), ёсьць дзейсныя.
Іншае пытаньня - да каго мусіў зьвяртацца сабор па абвяшчэньню БАПЦ?
Пакідаючы па-за ўвагай кананічныя і палітычныя акалічнасьці падпарадкаваньня Кіеўскай міт­ра­по­ліі Маскоўскаму патрыярхату ў канцы 17 ст., адзначым: да 1924 г. адзіным кананічным Пат­ры­яр­ха­там, які мог надаць аўтакефалію беларускай і ўкраінскай праваслаўным Цэрквам, зьяў­ляў­ся Маскоўскі патрыярхат.
Але з 13 лістапада 1924 г. стан рэчаў каардынальна зьмяніўся. Канстанцінопальскі пат­ры­ярх надаў аўтакефалію Праваслаўнай Царкве ў Польшчы на падставе скасаваньня актаў аб пе­ра­да­чы Кіеўскай мітраполіі Маскоўскай Патрыярхіі. Апошняе вельмі істотна, бо ў іншам выпадку Кан­с­тан­ці­но­па­ль­с­кі патрыях ня меў бы кананічнага права надаваць аўтакефалію ПАПЦ. Маскоўскі пат­ры­яр­хат, вызнаўшы памесны статус ПАПЦ, адначасова дэ-факта вызнаў і акт 1924 г.
Такім чынам, Канстанцінопальскі патрыях 13 лістапада 1924 г. дэ-юре аднавіў статус Кі­еў­с­кай мітраполіі Канстанцінопальскага патрыярхату. Але нядаробленасьць і двухсэнсоўнасьць дадзе­на­га акту ёсьць відавочнай.
Па першае, аўтакефалія ПАПЦ надалась толькі на той кананічнае тэрыторыі Кіеўскай міт­ра­по­ліі, што апынулася ў межах тагачаснае Польскае дзяржавы. Новаўтвораная Царква аб­’­яд­ноў­ва­ла праваслаўных украінцаў, беларусаў, расейцаў і нават невялікую групу праваслаўных палякаў. Усе яны атрымалі права богаслужбы ва ўласнай мове і абрадзе. Дэ-факта ПАПЦ у міжваенай По­ль­ш­чы заставалася падзеленай нацыянальна, моўна і абрадава.
Іншая частка Беларускай і Ўкраінскай тэрыторыі, якая апынулася ў складзе СССР, фар­ма­ль­на пакінулася ў складзе Канстанцінопальскага патрыярхату. Але апошні не зрабіў аніякіх дзеяў, каб практычна зьдзясьніць сваю кананічную ўладу на гэтых землях. Ды гэта было і не­маг­чы­ма ва ўмовах бальшавіцкага таталітарнага рэжыму.
Па другое, міжваеная Польская дзяржава, як і бальшавіцкая Расея, гвалтам захапіла землі ўкра­ін­цаў і беларусаў. Меркаваньня і жаданьня беларусаў і ўкраінцаў ніхто не пытаў пры пад­пі­са­ніі ганебнага Рыскага дагавору паміж Польшчай і бальшавіцкае Расеяй. І таму, з агляду на на­цы­я­на­ль­на-вызваленчую барацьбу беларускага і ўкраінскага народаў, ПАПЦ, на этнічных беларускіх і ўкра­ін­с­кіх землях, была фактычна часовай структурай, утворанай па тэратарыяльна-дзяржаўнаму выз­на­чэ­нь­ню.
Варта таксама прывесьці словы архіяпіскапа Ўсевалада (Каламійцава-Майданскага), пер­ша­я­рар­ха Украінскае Праваслаўнае Царквы ў Амэрыцы (юрысдыкцыя Канстанцінопальскага пат­ры­яр­ха­ту), на сустрэчы з Прэзыдэнтам Украіны Віктарам Юшчанка 20 сакавіка 2005 г.: “Матір-церква, Константинопольський патріархат, вважає, що її дочка – Московський патріархат – має ту канонічну територію, яка була в цій церкві до 1686 року. Підпорядкування Київської митрополії під Московську церкву було здійснено патріархом Діонісієм без згоди і затвердження Святого і Священного синоду Великої церкви Христової”.
Такім чынам, на маю думку, найбольш істотным ёсьць факт аднаўленьня Кіеўскай міт­ра­по­ліі пад амафорам Канстанцінопальскага патрыярха. Маскоўскі патрыярхат дэ-юрэ губляў без­падзе­ль­ную ўладу над Кіеўскай Мітраполіяй.
Пасьля чэрвеня 1941 г. паўстала рэальная магчымасьць ня толькі аднавіць Царкоўнае жы­ць­цё ў Цэнтральнае і Ўсходняе Беларусі, а і распачаць новую старонку ў справе пабудовы па­мес­та­не (аўтакефальнае) беларускае праваслаўнае Царквы. Сабор 1942 г., у якім бралі чынны ўдзел усе беларускія япіскапы, прадстаўнікі сьвятрства і міран, ня проста агалосіў аўтакефалію, а зьвяр­нуў­ся з адпаведным лістом да Канстанцінопальскага патрыярха. Пры гэтым, што асабліва важдіва ў справе кананічнасьці, увесь клір і міране лічылі сябе пад амафорам Канстанцінопальскага пат­ры­яр­ха. Падобны стан рэчаў, калі беларусы лічылі сябе пад амафорам Канстанцінопальскага пат­ры­яр­ха, не аспрэчваў і глава ПАПЦ мітрапаліт Дзіянісі. Апошні ня толькі не выступіў супраць аб­вяш­чэ­нь­ня аўтакефаліі Беларускае і Ўкраінскае Праваслаўных Цэркваў, а нават падтрымаў іх. Прык­ла­дам гэтага ёсьць ягоны ўдзел у рукапакладаньні япіскапаў УАПЦ; падтрымка беларускага пра­вас­лаў­на­га камітэту ў Варшаве і фінансаваньня выданьня беларускага малітоўніка ў 1943 г. У да­лей­шым, япіскап БАПЦ Сяргей (Ахатэнка) падцьвердзіць факт згоды мітрапаліта Дзіянісія з аў­та­ке­фа­лі­яй БАПЦ і ЎАПЦ5.
Прадбачаю заўважаньня маіх апанентаў: “Сабор ня мог быць легітымным, бо праводзіўся ў час нямецкае акупацыі Беларусі.” Але, шаноўныя апаненты, наклькі ўмовы нямецкай акупацыі ад­ро­зь­ні­ва­лі­ся ад умоў сталінскага і наогул савецкага рэжыму ў адносінах да Праваслаўнае Царквы? На­ко­ль­кі самастойны і незалежны былі ўладыкі РПЦ пад пільным вокам бальшавікоў і магутнага рэп­рэ­сіў­на­га апарата? Адказам на гэтае пытаньня ёсьць сотні закатаваных бальшавікамі пра­вас­лаў­ных сьвятароў і, адначасна, сьцьверджаньня практычна ўсіх ярархаў РПЦ савецкага часу “аб ад­сут­на­сь­ці рэлігійнага прасьледу ў СССР”.
Варта таксама ўзгадаць - беларусы чынна чакалі і чакаюць граматы ад Кан­с­тан­ці­но­па­ль­с­кае патрыярхіі ў справе аўтакефаліі. Гэта падцьверджываюць практычна ўсі малітоўнікі і служ­боў­ні­кі БАПЦ, дзе главой Царквы вызнаецца Канстанцінопальскі патрыях6.
Пэўныя пытаньня ўзьніклі пасьля пераходу япіскапата БАПЦ у РЗПЦ. Гэтую падзею вы­ка­рыс­тоў­ва­лі і працягваюць выкарыстоўваць як праціўнікі, так і прыхільнікі беларускай пра­вас­лаў­най аўтакефаліі. Варта заўважыць - погляды некаторых аўтараў часам каардынальна зьмяняліся. Так, В. Пануцэвіч першапачаткова лічыў, што з агляду на пераход япіскапата БАПЦ у РЗПЦ “БАПЦ фактычна перастала існаваць”7, але ў далейшым зьмяніў свае погляды на супрацьлеглыя8.
На маю думку, тут варта зважаць на некалькі фактараў.
Па першае, пераход япіскапата БАПЦ у РЗПЦ ня быў абмеркаваны ня толькі на саборы БАПЦ, бо ў умовах знаходжаньня пераважнае большасьць навой эміграцыі, у тым ліку і сьвятароў, ў лягэрах дзеля Перамяшчоных асобаў сабраць яго было практычна немагчыма, а і нават не аб­мяр­коў­ваў­ся ў асяродку сьвятарства і вернікаў. Таму падобны пераход мусіць быць успрыняты як аса­біс­ты.
Па другое, згодна сьпісу сьвятарства БАПЦ9, выявіўшага сябе ў летку 1945 г., пераважная бо­ль­шасьць засталася вернай БАПЦ. Гэтакім чынам, засталіся вернікі і сьвятары. І, як вынік, зас­та­ла­ся Царква без япіскапату.
Але навы япіскапат быў адноўлены кананічным шляхам праз УАПЦ, дзе апостальская пе­ра­ем­насьць ідзе ад мітрапаліта Дзіянісія і ад ярархіі РПЦ. Таму тэзіс аб тым, што “БАПЦ спыніла свае існаваньня ў 1946 г.” ёсьць няпрынятны.
Дзеля падцьверджаньня тэзісу аб апостальскае пераемнасьць шэрагу ўладык БАПЦ ды еў­ха­рыс­тыч­на­га яднаньня з іншымі праваслаўнымі Цэрквамі варта ўзгадаць рукапакладаньня ў япіс­ка­па мітрапаліта Андрэя (Крыта), якое адбылося ў саборы Грэцкай праваслаўнай Царквы г. Адэ­ляй­ідзе (Аўстралія). Адзін выканаўцаў хіратоніі - япіскап Сэрбскае Праваслаўнае Царквы Зьміт­ра10.
Такім чынам, з агляду на практычны стан рэчаў, дэ-юрэ ўсе япіскапы, сьвятары і дыяканы БАПЦ ёсьць кананічныя. Іншая справа - разгляд асабістага рукапакладаньня з кропкі гледжаньня ка­на­ніч­на­га права , але гэта тэма асобнага артыкула.
З вышейвыкладзенага аспрэчваецца яшчэ адзін пункт праціўнікаў беларускай аўтакефаліі - “кананічная тэрыторыя”. На праўду, калі казаць аб кананічнае тэрыторыі, то зараз Беларусь і Ўкра­і­на належаць да кананічнае тэрыторыі Канстанцінопальскага патрыярхату. Але з рэальнага ста­ну рэчаў вынікае - пытаньне кананічнае тэрыторыі досыць надуманае ў сучаснам сусьвеце. Так, на тэрыторыі Польшчы дзеюць парахфіі УАПЦ; у Румыніі - парахфіі Балгарскай Праваслаўнай Цар­к­вы і некалькі парахфій Русінскае Праваслаўнае Царквы; у самой Расеі дзеюць парахфіі РЗПЦ, УПЦ КП, УАПЦ, Армянскай і Грузінскай Цэркваў; парахфіі Грэцкай Праваслаўнай Царквы.
На мой погляд, у існаваньні асяродкаў некалькіх праваслаўных Цэркваў на адной тэ­ры­то­рыі ва ўмовах брацкай любові няма нічога дрэннага.
БАПЦ як лакаматыў беларускага праваслаўя?
Калі прааналізаваць дыскусіі на тэму памеснасьці беларускага праваслаўя альбо наогул аб бе­ла­рус­кім праваслаўі заўважым, што раней ці пазьней размова пераходзіць на БАПЦ. Менавіта на яе скіраваны позірк як прыхільнікаў, так і праціўнікаў беларускае праваслаўнае памеснасьці. Але абод­вы бакі, спрачаючыся і абмяркоўваючы гісторыю БАПЦ ды пэўных яе асабістасьцяў, не сьпя­ша­юц­ца крыху прааналізаваць яе сучасны стан.
З рэшты, і сама БАПЦ, у асобе таямнічай “Кансысторыі БАПЦ”11, працягвае прэтэндаваць на “адзінага правамоцнага прадстаўніка беларускага праваслаўя”12, заклікаючы ўсіх гуртавацца ва­кол яе.
Паспрабую прааналізаваць некаторыя падзеі і адказаць на высунутае вышей пытаньня. Заў­ва­жу адразу - мае разважаньня і думкі не скірованы супраць самой ідэі беларускай праваслаўнай па­мес­на­сь­ці.
Крызіс БАПЦ
Тое, што БАПЦ зараз знаходзіцца ў моцнае крызе не вызнае толькі сьляпы і нежадаючы рэ­а­ль­на глядзець на рэчы. Практычна без япіскапату, без належнае колькасьці ўласных сьвятароў, без сэмінарыяў і сэмінарыстаў... Зараз яе вернікі гуртуюцца вакол некалькіх будынкаў у ЗША і наз­вы, а некалькіх запрошаных украінскіх сьвятароў аніяк ня магчыма назваць “клірам БАПЦ”. Дзе­ля асэнсаваньня падобнага стану дастаткова паглядзець сайт БАПЦ у інтернеце і газэту “Навіны з Роднае сьвятыні”: старыя матар’ялы; крыху палітычных навінаў; звароты па грашовую да­па­мо­гу; будаўнічы дзёньнік і досыць слабыя катэхізічныя нататкі. Ці так мусіць выглядаць афі­цый­ны друкаваны ворган і сайт паместнае Царквы?
Але падставы сёньняшняга стану трэба шукаць ня ў дзеях асобных людзей, як гэта спра­ба­ва­лі і спрабуюць рабіць большасьць дасьледчыкаў, а ў агульнае канцэпцыі пабудовы БАПЦ. Гэтая кан­цэп­цыя была закладзена яшчэ ў другой палове 40-х гадоў ХХ ст., пасьля здрады першага, часоў ІІ Сусьветнае вайны, складу япіскапату БАПЦ.
Ад пачатку 50-х гадоў, пасьля выезду з Няметчыны ў ЗША, Ангельшчыну, Аўстралію ды ін­шыя краіны, нашая беларуская эміграцыя распачала матэрыяльную пабудову БАПЦ на прын­цы­пах пратэстанскіх грамад. Менавіта грамадзе (парахфіі) належылі царкоўныя будынкі, права кі­ра­ва­нь­ня грашовымі сродкамі і г.д. У падобных умовах япіскапат і сьвятарства рабілася практычна на­ём­ны­мі працаўнікамі, цалкам залежнымі ад сьвецкіх асобаў. Ня згоднага з пунктам гледжаньня мі­ра­наў япіскапа альбо сьвятара маглі проста выгнаць з БАПЦ, нават калі яны былі правы. Па­доб­ная залежнасьць у пэўнае меры зьбярагала маёмасьць, але руйнавала асноўны прынцып Царквы - пра­ва пастыра весьці стада. Менавіта залежнасьць япіскапаў БАПЦ ад канкрэтных палітычных гру­паў (БНР, БЦР і г.д.) прывяло да ўнутраніх расколаў, дзьвуўладзя ды іншых разбуральых пра­цэ­саў.
Першыя алярмавыя звоны падобнага крызысу ў пабудове і кіраваньні БАПЦ прагучалі яш­чэ ў 70-я гады ХХ ст., калі з новага пакаленьня беларускае эміграцыі ніхто не пажадаў служыць Бо­гу ў сьвятарскае годнасьці13. Наймалодшыя з беларускіх сьвятароў былі народжаны ў канцы 20-х гадоў ХХ ст. Гэта няпазьбежна прывяло да рэкрутацыі сьвятарства з іншых праваслаўных Цэр­к­ваў. Новае, дэ-юрэ нанятае сьвятарства, было яшчэ больш залежным ад грамады.
Але трэба адаць належнае, нават ва ўмовах унутраняй крызы, япіскапы і сьвятар, сябры па­рах­фій БАПЦ імкнуліся развіць беларускае праваслаўя. І гэта ня толькі і ня столькі дзейнасьць па па­бу­до­ве храмаў. Значна больш істотным ёсьць пераклад і выданьня беларускамоўных Бібліі, Еван­ге­ль­ля, богаслужбовых кнігаў і малітоўнікаў. Менавіта яны зараз ёсьць падмуркам дзеля ма­ла­дых беларускіх перакладачоў і па ім адпраўляюцца бгаслужбы ў беларускіх праваслаўных па­рах­фі­ях розных юрысдыкцый14.
Пэўны шанс выправіць крызыснае становішча ў БАПЦ выпаў у канцы 80-х - пачатку 90-х га­доў ХХ ст. Менавіта ў той час БАПЦ мела рэальную магчымасьць павярнуцца на Беларусь. На час І (1987) і ІІ (1989) Вольнага Сойму беларускіх суполак пераважная большасьць сьвядомай бе­ла­рус­кай моладзі не атаесамляла сябе жорстка з некай канкрэтнай хрысьціянскае канфэсіяй.
Аўтар гэтых радкоў, разам з іншымі прадстаўнікамі сьвядомай беларускай моладзі, сус­т­ра­каў­ся з мітрапалітам БАПЦ Мікалаем у часе яго перабываньня ў Менску. Аніводнай рэальнай пра­па­зі­цыі па пераносу дзейнасьці БАПЦ на Беларусь мы тады не пачулі. Больш таго, мітрапаліт ад­п­раў­ляў службу царкоўнаславянскае мовай па службоўнікам РПЦ15. Таксама адзначу, што на той час нават БЭ РПЦ не адмаўляўся ад еўхарыстычнага яднаньня з сьвятарамі БАПЦ16. Таму менавіта па­зі­цыя ды практычная дзейнасьць ярархіі БАПЦ, а не “агульная цікаўнасьць да вуніі” часова пры­пы­ні­ла разгортаваньня беларускага праваўслаўя ў Беларусі.
Ды і сама “уніяцкая тэма” узьнікла і пашырылася сярод сьвядомай беларускай моладзі ме­на­ві­та як праэкт “Беларускай Царквы”. У падцьверджаньня дадзенай думкі варта ўзгадаць прэ­зын­та­цыю першага нумара часопіса “Унія” у жніўні 1990 г. Прысутныя памятаюць, як разачаравана вы­гук­ну­ла заля і загаманіла, калі а. Аляксандр Надсан сумленна назваў унію “адным з абрадаў Рым­с­кай Царквы”.
Ужо да сярэдзіны 90-х гадоў вызначылася досыць вялікая група сьвядомых беларусаў, што жа­да­ла менавіта беларускага праваслаўя. Да БАПЦ пісала і зьвярталася шмат людзей. Практычна ўсе атрымлівалі стандартныя лісты з прапановай “зарэгістраваць парахфію”. Але, нават пры па­сь­пя­хо­вай рэгістрацыі, без сьвятароў гэтыя адзінкі былі прарэчаны на зьнікненьня. Ды і сама рэ­гіс­т­ра­цыя ва ўмовах таталітарнага анцібеларускага рэжыму была справай нядасягальнае. Апошняе доб­ра ведалі “параднікі” з БАПЦ, бо на той час у ЗША выйхала досыць вялікая група новае бе­ла­рус­кае палітычнае эміграцыі. На мой погляд, жадаючым далучыцца да БАПЦ напярод ставіліся неп­ры­я­до­ль­ныя ўмовы.
Таму трэба сумленна вызнаць, што менавіта нежаданьня дзеячаў БАПЦ надаць рэальную да­па­мо­гу ў арганізаціі беларускага праваслаўнага жыцьця на Беларусі нарадзіла псэўда пра­вас­лаў­ны, дыскрэдытуючы беларускае праваслаўя рух самасьвята і авантурыста Пятра Гушчы. Апошні вы­ка­рыс­таў нішу, якая заставалася пустой больш як пяць гадоў пасьля ад’езду мітрапаліта Мі­ка­лая. Але “дзейнасьць” гушчаўцаў выявіла і станоўчы факт - усё больш і больш сьвядомае бе­ла­рус­кае моладзі жадае менавіта Беларускага праваслаўя.
Што праўда, выяўленыя апошнім часам дакумэнты ўздымаюць досыць істотнае пытаньня: Ці магла наогул БАПЦ далучаць да сябе парахфіі па-за межамі ЗША? Дзеля адказу на гэтае пы­та­нь­ня патрэбна забегчы крыху наперад.
У летку 2005 г. шэраг беларусаў-грамадзянаў Украіны вырашылі зарэгістраваць парахфію БАПЦ у Львове. Нечакана гэтая ідэя набыла падтрымку некаторых дзеячаў БАПЦ у Амэрыце і, перш за ўсё, спадара Барыса Данілюка. Дзеля ажыцьцяўленьня гэтае справы з ЗША быў прысланы поў­ны і натарыяльна завераны камплект дакумэнтаў аб рэгістрацыі БАПЦ у ЗША. Усе дакумэнты бы­лі прадстаўлены на разгляд украінскіх ворганаў рэгістрацыі. І тут выявіліся цікавыя рэчы, на­о­гул нечаканыя дзеля засноўнікаў парахфіі БАПЦ на Ўкраіне.
Па першае, поўнай і дакладнай назвай БАПЦ у ЗША ёсьць “Беларуская Аўтакефальная Пра­вас­лаў­ная Царква ў Амэрыцэ”. Згодна дасланых дакумэнтаў, проста БАПЦ у ЗША дэ-юрэ на­о­гул не існуе з 22 сьнежня 1961 г.
Па другое, Статут “БАПЦ у Амэрыце” не прадугледжывае падпарадкаваньня сябе па­рах­фій па-за межамі ЗША. Магчыма толькі адкрыцьцё прадстаўніцтваў альбо сузаснаваньня новых юры­дыч­ных асобаў.
І гэта толькі некалькі цікавых момантаў рэгістрацыйных дакумэнтаў “БАПЦ у Амэрыцэ”, бо яе Статут, па сьведчаньню ўкраінскіх юрыстаў, ёсьць хутчэй статутам зачыненай і абасобленай пра­тэс­тан­с­кай групы, чым статутам праваслаўнай Царквы. Цалкам магчыма, што падобны статут ме­ла і мае частка БАПЦ у Канадзе. Калі апошняе праўдзіва, улада першаярарха БАПЦ над па­рах­фі­я­мі па-за межамі ЗША ёсьць не юрыдычнай і таму цалкам верагодна, што мітрапаліт Мікалай прос­та ня меў магчымасьці разгортываць дзейнасьць на Беларусі.
Не дапамагла ў пераадоленьні ўнутраняй крызы БАПЦ і спробы беларускае праваслаўнае ды­яс­па­ры па рэкрутацыі сьвятароў альбо кандыдатаў на сьвятарскае служэньня з Беларусі, якія рас­па­ча­ла­ся яшчэ на пачатку 90-х гадоў ХХ ст. Практычнае няжаданьня БАПЦ у 1989 - 1994 г.г. пе­ра­не­сь­ці сваю дзейнасьць на Бацькаўшчыну адкінула ад яе найбольш сьвядомую частку бе­ла­рус­кае моладзі. Да БАПЦ далучыліся толькі некалькі катэгорый людзей:
а) Жадаючыя будзь якімі шляхамі вырвацца ў ЗША. Яны пагоджываліся на сьвятарства, але як толькі апыналіся ў ЗША - адразу кідалі ня толькі БАПЦ, а і беларускую справу наогул.
б) Сьвятары альбо клірыкі РПЦ ды іншых праваслаўных юрысдыкцый (УАПЦ, РПЗЦ, ВПЦ і г.д.), што мелі розныя кананічныя перашкоды ў служэньні. Выезд у ЗША быў рэальным і най­больш добрым выйсьцям пазбавіцца праблемаў. Апынуўшыся на Захадзе, падобныя людзі рас­па­чы­на­лі шукаць сябе больш “выгодную” праваслаўную юрысдыкцыю і ў пераважнай большасьці яе зна­ходзі­лі альбо наогул адыходзілі ад служэньня.
в) Некалькі маладых сьвядомых беларусаў, што першапачаткова рукапакладаліся ў Бе­ла­рус­кай Грэка-Каталіцкай Царкве як цэлібаты (няжанатыя дыяканы), але потым вырашылі ажы­ніц­ца. Пазбаўленыя кананічнага права быць сьвятарамі, яны, насупярак усялякім канонам, нанава ру­ка­пак­ла­да­лі­ся мітрапалітам БАПЦ Мікалаем. Але і яны пачыналі шукаць больш гарантаванай і бя­зь­печ­нае юрысдыкцыі. Зараз некалькі падобных “сьвятароў” належуць да Амэрыканскай і Эў­ра­пэй­с­кай япархій УПЦ Кіеўскага Парыярхату. І гэта пры тым, што ў абароне іх сьвятарства стала ра­да БНР, што рэпрызэнтавала іх як “непахісных беларускіх патрыётаў”.
Падобныя захады не вылекавалі, а яшчэ больш пагоршылі крызыс у БАПЦ, які аб­ця­жа­ры­ваў­ся і супрацьстаяньням дзьвух мітрапалітаў БАПЦ: Мікалая (Канада) і Ізяслава (ЗША). Апошні, спра­бу­ю­чы атрымаць падтрымку ў супрацьстаяньні, у 1997 г. наведвае Ўкраіну і падпісвае два ці­ка­вых дакумэнта (Дадатак 1, 2).
Абодвы дакумэнта практычна аддаюць усіх рыхільнікаў БАПЦ у Беларусі, а таксама па­чы­на­ю­чыя фармавацца беларускія праваслаўныя парахфіі на Ўкраіне ў рукі япіскапату ЎПЦ КП. Зас­та­ец­ца толькі здагадвацца, чаму мітрапаліт Ізяслаў выбраў менавіта гэтую галіну Ўкраінскага Пра­вас­лаўя, бо на час падпісаньня дакумэнтаў ніводнай беларускай парахфіі ў складзе ЎПЦ КП не іс­на­вала. Але яны былі ў складзе ЎАПЦ (Сэвастопаль, Данецк, Харкаў).
Паўстае яшчэ адно пытаньня: Чаму мітрапаліт Ізяслаў, у часе свайго перабываньня на Ўкра­і­не, асабіста не рукапаклаў беларускіх кандыдатаў у сьвятары. Падобных кандыдатаў вы­соў­ва­лі ня толькі нацыянальныя грамады беларусаў у Украіне, а і аб’яднаньні ў самой Беларусі. Фак­тыч­на паўтарылася становішча з перабываньням у Менску мітрапаліта Мікалая на пачатку 90-х, ка­лі ён маючы ўсе магчымасьці, не пажадаў аднавіць у Беларусі БАПЦ.
Усё гэта вымушае паставіць яшчэ адно пытаньня: Ці сапраўды БАПЦ, у асобе тагачаснага япіс­ка­па­ту, жадала адраджэньня ўласных структураў у Беларусі і Ўкраіне? Але гэтае пытаньня хут­чэй рэтарычнае, бо адказаць на яго сёньня ўжо няма каму.
Далейшыя падзеі выявілі - УПЦ КП і асабіста патрыярх Філярэт нічога не зрабілі ў пад­т­рым­ку беларускага праваслаўя, наадварот спрабавалі прыдушыць ягоныя парасткі17.
Так, у 1999 г., мітрапаліт БАПЦ Ізяслаў18 зьвяртаецца да патрыярха Філярэта ў справе ру­ка­пак­ла­да­нь­ня ў сьвятары, а пры адсутнасьці кананічных перашкодаў і ў япіскапы Аляксандра Са­ла­гу­ба. Нажаль, нам дакладна невядомы адказ УПЦ КП19, але дакладана вядома, што ру­ка­пак­ла­да­нь­ня не адбылося. Не адбыўся і прыём на навучаньня ў Ровенскую сэмінарыю некалькіх бе­ла­рус­кіх кандыдатаў на сьвятарства, незважаючы на тое, што іх навучаньне было аплочана асабіста сп. Ба­ры­сам Данілюком20.
Як я ўжо заўважаў вышей, пакідаю па-за рамкамі дадзенага артыкулу пытаньня ка­на­ніч­на­сь­ці рукапакладаньня Аляксандра Салагуба ў япіскапы БАПЦ. Але варта адзначыць - падмуркаў не­па­ра­зу­ме­нь­няў япіскапа Аляксандра з мітрапалітам БАПЦ Мікалаем, а ў далейшым і міт­ра­па­лі­там Ізяславам21, былі ягоныя спробы навядзеньня кананічнага парадку ў справе сьвятарства БАПЦ. Тут варта нагадаць некаторыя першапачатковыя падставы канфлікту22.
У летку 1991 г. япіскап Івана-Франкоўскі (УГКЦ) Сафрон Дзьмітэрка рукапакладае ў цэ­лі­ба­це менчука і сябра менскай “Талакі” Зьміцера Беленькага (пляменьніка вядомага на­род­наф­рон­таў­ца Юрася Беленькага) на дыякана. Неўзабаве, разам з Ірынай Дубянецкай і Каралінай Мац­ке­віч, ён ад’яджае вучыцца ў Лёндан да апостальскага візытатара дзеля беларусаў-каталікоў за­меж­жа а. Аляксандра Надсана. Невядома чаму і як вучыўся ў Ангельшчыне дыякан Зьміцер Беленкі, які ў Менску ледзь-ледзь цягнуў вучобу ў Прафісіна Тэхнічнам вучылішчы і ні слова няведаў па ангельску, але вядома што ён ажа­ніў­ся праз дзяржаўную рэгістрацыю шлюбу на разьведзенай жанчыне з дзяцём і склаў з сябе ды­я­кан­с­кую годнасьць. Па ўсім Царкоўным канонам Беленькі ня мог быць болей у кліры, а тым больш сьвятаром. Не дамогшыся павяртаньня ў клір ад грэка-каталікоў, атрымаўшы адмову шэ­ра­гу праваслаўных юрысдыкцый, Зміцер Беленькі эмігруе ў Канаду. У Канадзе, на патрабаваньня Ра­ды БНР, мітрапаліт БАПЦ Мікалай23 рукапакладае яго ў сьвятара. Па сьведчаньню канадыскіх бе­ла­ру­саў, гэта адбылося ня без дапамогі Юрася Беленькага і, нажаль, асабістага ўдзелу З.С. Па­зь­ня­ка. Апошні ведаў Зьміцера яшчэ з Менскай “Талакі” і ацэніваў яго выключна з кропкі гледжаньня бе­ла­рус­кай сьвядомасьці.
Япіскап Аляксандр Салагуб у першаню падымае пытаньня кананічнасьці рукапакладаньня Бе­ле­нь­ка­га прад мітрапалітам і грамадой у траўні 2001 г. распачаўшы працэс забароны Беленькага ў служэньні, а 30 сьнежня 2001 г. Беленькі з амбона паведамляе “аб адлучэньні Салагуба ад БАПЦ”. Хто падштурхнуў мітрапаліта Мікалая да гэтага кроку? Міхась Белямук абвінавачвае Раду БНР, але, на мой погляд, за Радай былі канкрэтныя асобы з БНФ З.С. Пазьняка. У далейшым, па­сь­ля сьмерці мітрапаліта Мікалая і прыезду ў ЗША ўладыкі Васіля (Касьцюка), Беленькі, разам з да­ве­ра­най яму беларускай маёмасьцю, пераходзіць у УПЦ Кіеўскага Патрыярхату24. Рэальная пад­с­та­ва пераходу - забарона ў служэньні згодна канонаў Праваслаўнай Царквы.
З рэшты, спробы япіскапа Аляксандра Салагуба навесьці кананічны парадак у БАПЦ, у тым ліку і абмежаваць сьвецкіх асобаў у справе царкоўнага кіраваньня, не спадобаліся ня толькі міт­ра­па­лі­ту Мікалаю. У выніку япіскап Салагуб зараз застаецца па-за БАПЦ.
Гучны канфлікт канца ХХ - першых гадоў ХХІ ст. вельмі паказальны. Ён выявіў пік су­тык­не­нь­няў Царкоўных, палітычных і маёмасных інтарэсаў у БАПЦ. У далейшым падобныя кан­ф­лік­ты робяцца яе хранічным дыягназам.
Згублены шанс
Размовы і інсінуацыі вакол запрошаньня ў БАПЦ, а потым выгнаньня япіскапа Брук­лін­с­ка­га і Баранавіцкага Васіля (Касьцюка) застаюцца “жывой” тэмай беларускага асяродку вось ужо на пра­ця­гу некалькіх год. Да справы абмеркаваньня далучыліся нават такія паважаныя людзі як Зя­нон Станіслававіч Пазьняк. Дык чым быў і застаецца дзеля БАПЦ ўладыка Васіль: ратаўніком аль­бо руйнавальнікам?
Сьвядомы беларус, манах, мае выдатную богаслоўскую адукацыю (кандыдат богаслоўя) - ці магчыма знайсьці лепшага кандыдата на япіскапа БАПЦ? Так альбо прыкладна так меркавалі не­ка­то­рыя сябры Кансысторыі БАПЦ. І яны былі правы! Як чалавек глыбока веруючы, манах, япіс­кап Васіль марыў вывесьці БАПЦ з крызавага стану і павярнуць на шлях нармальнага цар­коў­на­га жыцьця. Зрабіўшы ўсё згодна канонаў праваслаўнай Царквы (ад адпускнога ліста з БЭ РПЦ да рукапакладаньня), уладыка Васіль меў усе магчымасьці паступова прарваць пэўную еў­ха­рыс­тыч­ную ізаляванасьць БАПЦ, якая ўзьнікла з некананічных дзеяў спачылага мітрапаліта БАПЦ Мі­ка­лая і высілкаў РПЦ.
Падобные дзеі мусілі распачацца з ачышчэньня Царквы. Уладыка Васіль распачаў сваю дзей­насьць з праверкі кананічнасьці рукапакладаньня і служэньня падуладнага яму сьвятарства і, з рэш­ты, гэта быў ягоны прамы абавязак як япіскапа. Але ўжо гэтыя дзеі мусілі ўтварыць “апазіцыю” новаму япіскапу з ліку некалькіх асобаў сьвятарства і іх прыхільнікаў. У бок удладыкі за­гу­ча­лі пагрозы, абвінавачаньня палітычнага характару...
Адным з асноўных закалотнікаў і падбухторшчыкаў зрабіўся Зьміцер Беленькі, які ня то­ль­кі страчываў сьвятарскую годнасьць25, а і ўскрывалася ўся ягоная фінансавая дзейнасьць ў Кліў­лен­дзе26. Калі верыць сп. Белямуку, а ня верыць яму падстаў няма, Беленькі абабраў БАПЦ не на ад­ну сотню тысяч даляраў.
Не магло спадобацца пэўным асобам і няжаданьня новага ўладыкі быць марыянеткай па­лі­тыч­ных плыняў. Было відавочна - япіскап Васіль раней ці пазьней возьмецца за выпраўленьня не­па­ра­зу­ме­нь­няў Царкоўнага кіраваньня.
Таму, меньш чым праз год, закалотнікі выганяюць новага япіскапа, а ў здагон выдаюць не­ка­ль­кі практычна аднолькавых артыкулаў у якіх абвінаачваюць уладыку ў анцібеларускае і ан­ці­цар­коў­нае дзейнасьці. Нажаль, аўтарам аднага з іх быў паважаны мной З. С. Пазняк. Па майму мер­ка­ва­нь­ню, гэтак сталася з падачы Юрася Беленькага.
Верагодней за ўсё, аўтары артыкулаў былі ня вельмі высокага меркаваньня аб цар­коў­на­сь­ці сьвядомых беларусаў і аб магчымасьці праверыць некаторыя факты. Але паспрабуем раз­г­ледзіць усе абвінавачаньня, выкладзеныя ў абодвух артыкулах.
1. Рукапакладаньня ўладыкі Васіля.
У артыкуле З. С. Пазьняка пішацца, што ўладыка Васіль сам зьвярнуўся да главы УАПЦ міт­ра­па­лі­та Мяфодзія. Гэтак ён, па словах аўтара артыкула, выбраў дзеля рукапакладаньня най­больш “ненацыянальную” з абодвух украінскіх праваслаўных Цэркваў. Ці так гэта?
У архіве аўтара маецца ліст мітрапаліта БАПЦ Ізяслава да патрыярха УПЦ КП Філярэта, у якім ён, спасылаючыся да ранейшыя дамоўленасьці, просіць рукапакласьці ерадыякана Васіля (Касьцюка) у сьвятары і япіскапы. Патрыярх Філярэт адмовіўся, матывуючы гэта “перамовамі аб аб­’­яд­на­нь­ні паміж УПЦ КП і УАПЦ”27 ды падпісаным мараторыям на рукапакладаньня япіскапаў. Цяж­ка ўявіць якое дачыненьня БАПЦ мела і мее да перамоў дзьвух украінскіх праваслаўных Цэр­к­ваў, але хай Бог бузе ім суддзёй.
Менавіта таму, сп. Барыс Данілюк, як тагачасны кіраўнік Кансысторыі БАПЦ, і зьвяртаецца ў справе рукапакладаньня да мітрапаліта Мя­фодзія як главы ЎАПЦ28 і менавіта таму, ў артыкуле “Юдавым сьледам. Паведамленьня кан­сыс­то­рыі БАПЦ”29, ніхто не атакуе мітрапаліта Мяфодзія, самаго ўладыку Васіля (Касьцюка) за вы­бар месца (юрысдыкцыі) япіскапскае хіратоніі і не паддае сумневу кананічнасьць шляху ру­ка­пак­ла­да­нь­ня.
Не паддаецца сумневу кананічнасьць рукапакладаньня ўладыкі Васіля і ў УПЦ КП, бо япіс­кап Чаркаскі і Кіраваградскі Якаў, прымаўшы ўдзел у япіскапскай хіратоніі, перашоў у УПЦ КП “у сутнам сане”.
Напэўна, Зянон Станіслававіч быў ня вельмі абазнаным і ў ва ўсіх супярэчнасьцяў гісторыі ўзь­нік­не­нь­ня і дзейнасьці ЎАПЦ ды ЎПЦ КП. Супрацьстаяньне гэтых украінскіх Цэркваў ёсьць суп­ра­ць­с­та­я­нь­ням асабістасьцяў, яно аніяк не зьвязана з патрыятычнасьцю пераважнае большасьці ўла­дык, сьвятароў і міран. Нажаль, абодвы бакі неаднойчы вылівалі адзін на аднаго бруд праз срод­кі масавай інфармацыі. Ды і наогул, пытаньня рукапакладаньня ёсьць пытаньням кананічнае апос­та­ль­с­кае пераемнасьці. Да сёньня ў УПЦ КП і УАПЦ пераходзяць сьвятары, а раней перашло і шэ­раг япіскапаў, атрымаўшых сьвятарскую і япіскапскую годнасьць у РПЦ. Але гэта ня робіць іх мен­ш­вар­тас­ны­мі прадстаўнікамі ўкраінскага праваслаўя альбо - меншымі патрыётамі Ўкраіны.
2. Уладыка Васіль па прыезьдзе ў ЗША не прадставіў грамату аб хіратоніі і адпускны ліст з БЭ РПЦ.
Мне, сьвятару, практычна немагчыма сябе ўявіць, што Кансысторыя БАПЦ дапусьціла да слу­жэ­нь­ня без фармальнае праверкі сьвятарскае і япіскапскае годнасьці. Ды і сэнсу япіскапу Ва­сы­лю прыхоўваць сваю хіратонію няма аніякага. Бо праз некалькі дзён пасьля зьдзясьненьня хі­ра­то­ніі, інфармацыя аб ёй была выстаўлена на сайце ЎАПЦ.
Больш таго, прачытаўшы абодвы артыкула я асабіста зьвярнуўся да УАПЦ і папрасіў пра­ка­мэн­та­ваць гэтую інфармацыю. Выявіліся цікавыя факты.
Япіскап Васіль быў рукапакладзены 20 сакавіка 2004 г. у Тэрнопалі, а 21 сакавіка міт­ра­па­літ Мяфодзі (Кудракоў) высылае на імя Кансысторыі БАПЦ замоўны ліст з Граматай аб хіратоніі і ад­пус­к­ным лістом з БЭ РПЦ. Ужо 14 траўня 2004 г. УАПЦ атрымлівае паштовае пасьведчаньне аб уру­чэ­нь­ні ліста... Сакратару кансысторыі “БАПЦ у Амэрыцы” сп. Б. Данілюку. Такім чынам, і гэ­тае абвінавачаньне выявілася ілжывым.
3. Зьнявага япіскапам Васілюм бел-чырвона-белага сьцяга і Пагоні.
Робячы спасылку на Ўкраіну, аўтары абвінавачваюць ўладыку Васіля ў вынясеньні з ал­та­ру і будынку царквы бел-чырвона-белага сьцяга і Пагоні.
Нажаль, аўтары артыкулаў пэўна досыць даўно былі на Ўкраіне. Магу асабіста за­сь­вед­чыць: У цэрквах УПЦ КП, УАПЦ і УГКЦ няма дзяржаўных сымбаляў Украіны, тым больш у ал­та­ры. Колеры і асобныя элямэнты сустракаюцца ў толькі размалёўцы храмах, абразах, харугвах, але ме­на­ві­та элямэнты. Нават ў нацыянальна-дзяржаўныя і рэлігійные сьвята на ўкраінскіх цэрквах не вы­веш­ва­юць блакітна-жоўтыя сьцягі. І гэта назіраецца па ўсёй тэрыторыі Ўкраіны. Што праўда, па­доб­нае практыкай грашыць ва Ўсходняй Украіне... РПЦ (УПЦ МП), але гэта расейскія сьцягі.
Таму, на мой погляд, ня сьлед крочыць за кепскімі прыкладамі. Месца сьцягу ў дзяр­жаў­ных і грамадска-палітычных установах. У царкве ён можа асьвячацца, як сымбаль барацьбы на­ро­да за Волю і Незалежнасьць.
З рэшты, на сайце япіскапа Васіля прысутны гэрб Пагоня і бел-чырвона-белы сьцяг.
4. Уладыка Васіль наведаў сьвяткаваньня 60-х угодкаў “вызваленьня” Беларусі, якія ладзі­ла ў ААН афіцыйнае прадстаўніцтва Рэспублікі Беларусь.
Можна па рознаму ставіцца да падзеяў ІІ Сусьветнае Вайны. Асабіста я таксама не лічу зьме­ну аднаго акупацыйнага рэжыму на іншы “вызваленьням”. Таму прапаную паглядзець на гэты ві­зіт з дзьвух бакоў сьвятарскага і палітычнага.
Сьвятар мусіць падтрымліваць усіх просячых і патрабуючых дапамогі. Таму адмовіць у ма­літ­ве за душы загінуўшых ён ня можа. А менавіта памаліцца за загінуўшых запрасілі ўладыку. Але іс­нуе і іншы бок справы - палітычны. Афіцыйныя беларускія ўлады запрошваюць уладыку БАПЦ і тым самым вызнаюць, няхай і ўскосна, наяўнасьць падобнае Царквы. Гэтак у пэўнай меры ад­чы­ня­ец­ца шлях да рэгістрацыі БАПЦ на Беларусі.
Варта спаслацца і на прыклад Украіны. Патрыярх Кіеўскі Філярэт (УПЦ КП) і Прад­с­та­я­цель УАПЦ мітрапаліт Мяфодзі наведваюць як сьвяткаваньня 9 траўня ды іншыя сьвята зьвязаныя з перамогай чырвонай арміі ў ІІ Сусьветнае вайне, так і сьвята ЎПА. Але на Ўкраіне нікому не прыдзе на думку, апрача камуністаў і прарасейскіх сілаў, абвінавачваць іх за гэта ў “непатрыятычнасьці”. Дарэчы, наведвалі яны падобныя сьвяткаваньня і ў часе Краўчука і Кучмы, а гэтых прэзыдэнтаў украінскія нацыянал-патрыятычныя сілы лічаць анціўкраінскімі.
Сапраўды, пасьля выгнаньня ўладыкі з БАПЦ, некаторыя прыхільнікі рэжыму ў Амэрыцы па­чы­на­юць выкарыстоўваць ягонае імя ў сваіх мэтах. Але на сваім сайце, у вусных перамовах ды ін­тэр­вью ўладыка рашуча адмяжаваўся ад гэтых людзей.
5. Уладыка Васіль сьпецыяльна засланы БЭ РПЦ (ці КГБ) каб разваліць БАПЦ.
Узгадаем, БАПЦ ня мее ніводнага прыходу на Беларусі, у як кліры некалькі сьвятароў, адзі­ны ўладыка - мітрапаліт Ізяслаў цяжка хворы і ня ў стане выконваць япіскапскія абавязкі... Ці мо­жа БАПЦ ў падобным стане ўяўляць нейкую небясьпеку рэжыму альбо БЭ РПЦ? Тым больш, што ўсе яе дзеі апошніх 10 год практычна скіраваны на адмову ад узнаўленьня нейкага ўдзелу ў рэ­лі­гій­ным жыцьці ў Беларусі. Мяркуйце самі.
Але, што парадаксальна: выгнаны з БАПЦ уладыка Васіль пачынае зьбіраць пад свій ама­фор асяродкі (грамады, парахфіі) сьвядомых праваслаўных беларусаў на Беларусі, Украіне, Зах. Эў­ро­пе, нават у Расеі. Ён рэальна змагаецца з рэжымам у справе рэгістрацыі грамад у Беларусі... Да таго ж, як сапраўдны пастыр, ён не абразіўся на крыўднікаў і заўсёды гатовы працягнуць руку да­па­мо­гі БАПЦ.
Ці не занада шмат фактаў яўнай ілжы і інсіуацый? Час прааналізаваць каму было выгодна “замовіць” (іншага слова гэтаму бруду цяжка знайсьці) уладыку Васіля і ці асабістасьць была мі­шэ­нь­ню?
Дзеля адказу на гэтае пытаньня спатрэбіўся б яшчэ адзін артыкул. Скажу толькі: Шмат ка­му быў непатрэбны малады, адукаваны і рэлігійны ўладыка БАПЦ. І найперш -Маскве і Ватыкану. Дзе­ля падцьверджаньня гэтае думкі патрэбна ўзгадаць ды прааналізаваць ня толькі фактычнае стаў­ле­нь­ня да беларускага руху ярархіі РПЦ і спробы стварэньня псэўдабелаурскіх арганізацыяў30, а і адносіны Ватыкану да ўніяцкага руху на Беларусі31.
З адыходам уладыкі Васыля “БАПЦ у Амэрыцы” згубіла ці не апошні шанс новага ад­рад­жэ­нь­ня менавіта як беларуская і праваслаўная Царква. Ад унутраніх абразаў не выйграў, а ні бе­ла­рус­кі вызвальны рух; а ні беларускае праваслаўя.
Такім чынам, на сёньняшням этапе БАПЦ ня здольна выканаць роль “лакаматыва” руху бе­ла­рус­кай праваслаўнай памеснасьці (аўтакефаліі). Яна засьаецца структурай групы беларускай эміг­ра­цыі ў ЗША і можа вайсьці ў агульны беларускі рух на правох асобнай арганізацыі альбо па­рах­фіі.
Ці патрэбна сёньня беларуская аўтакефалія?
На мой погляд, гэтае пытаньня мае дзьве часткі: царкоўную і палітычную.
Так, нам патрэбна незалежная ад Маскоўскага Патрыярхату праваслаўная беларуская Цар­к­ва. Але адначасна нам непатрэбны экспарт Украінскага праваслаўя альбо любой іншае юрыс­дык­цыі. Нават рэальнае павяртаньня да стану юрысдыкцыі Канстанцінопальскага патрыярхату, якое дэ-юрэ існуе зараз, ёсьць толькі крокам да набыцьця нармальнай кананічнае памеснасьці.
Разам з тым, прадбачаючы абвінавачаньня ў “навых нападах беларускага нацыяналіста на Расейс­­кую Праваслаўную Царкву, мушу заўважыць: Няма дакумэнтаў альбо заяў практыкуючых пры­хі­ль­ні­каў беларускай праваслаўнай памеснасьці скіраваных супраць РПЦ менавіта як Царквы. Мы выступалі і выступаем супраць экспансіяніска-імпэрскае палітыкі Расеі, якая вось ужо шмат ста­годзь­дзяў скіравана супраць Беларусі і яе народу. А РПЦ - была і ёсьць адным з дзеёвых ін­с­т­ру­мэн­таў гэтае палітыкі. Менавіта няпрымярымая і бязкампрамісная палітычна-рэлігійная складавая ёсьць асноўнай у дзейнасьці гэтае Царквы. Хочацца сказаць расейскім праваслаўным ярархам, сьвя­та­рам і актывістам міранскага руху: “Адкінце палітыку, прыпыніце абражаць іншыя пра­вас­лаў­ныя юрысдыкцыі і займайцеся Царквой у Царкве. Гэтым вы адразу спыніце ўсі “нападкі” на РПЦ”.
Беларускае праваслаўе мае ўласную, адпавядаючую нацыянальнае культуры і традыцыям, аб­ра­да­васьць. І гэта ня толькі беларуская мова ў якасьці богаслужбовай (мова ёсьць толькі адной з скла­да­вых абрадавасьці і далёка не вызначальнай), а і ўласны іканапісны стыль, царкоўнае дой­лід­с­т­ва, асобныя абрадавыя звычаі. Усё гэта пакуль захоўваецца ў жыцьці праваслаўных вясковых па­рах­фій Палесься, некаторых мясьцінах Гарадзеншчыны ды іншых рэгіёнах Беларусі. Гэта - частка ду­хоў­на­га скарбу нашага народу і вынішчэньня яе ёсьць выняшчэньня нас як нацыі. І сьвядомы бе­ла­рус будзе заўсёды выступаць супраць нівіліраваньня нашае праваслаўнае абрадавасьць пад ра­сей­с­кі, украінскі, балгарскі альбо іншы праваслаўны ўзор32.
Пытаньня захаваньня і разьвіцьця нацыянальнай праваслаўнай абрадавасьці ёсьць пы­та­нь­ня наяўнасьці царкоўных адзінак (парахфій альбо грамад), якія жывуць еўхарыстычным жыцьцём. Гэ­та ўжо першапачаткова прадугледжывае наяўнасьць парахіяльнага сьвятарства. А наяўнасьць сьвя­тар­с­т­ва - патрэбнасьць арганізацыі япархій і кіруючага япіскапа. Усё гэта ў сукупнасьці і ёсьць Царквой.
Іншае пытаньне - дзяржаўна-палітычнае. Натуральна, аб гэтым я ўжо казаў вышей, што не­за­леж­ная дзяржава імкнецца да аўтакефаліі (памеснасьці) праваслаўнае Царквы. Бо Царкву ніколі не­ль­га адсунуць ад уплыву на палітычныя падзеі. І, калі б у Беларусі існаваў нармальны дэ­мак­ра­тыч­ны лад, наяўнасьць памеснай беларусай праваслаўнай Царквы было б нармальнай зьявай.
Але аўтакефалія заўсёды нясе ў сябе пагрозу цэзарэпапізма (вонкавага альбо прыхованага), ка­лі Царква робіцца прыдаткам існуючай дзяржаўнай улады. Асаблівую пагрозу гэтая зьява на­бы­вае ў недэмакратычных краінах альбо краінах, што перабываюць у пераходзе ад таталітарызму да дэ­мак­ра­тыі. Таму пераход да аўтакефаліі мусіць быць вельмі ўзважаным, каб замест Царквы су­сед­няе дзяржавы мы не атрымалі псэўдацаркоўны дадатак існуючай улады.
Разам з тым, ва ўмовах сучаснай Беларусі вольнае разьвіцьцё “альтэрнаціўнай”, а тым больш беларускай, праваслаўнай Царквы немагчыма ў прынцыпе. І справа тут у адносінах дзяр­жа­вы, а не ў наяўнасьці (адсутнасьці) жадаючых падтрымаць падобны рух япіскапаў, сьвятароў і мі­ран. Рэпрэсіўны Закон аб рэлігійных арганізацыях, які зараз дзейнічае ў Беларусі, практычна не дае магчымасьці зарэгістраваць парахфію, а дзейнасьць у падпольле не падпадае ў дзяржаўную ста­тыс­ты­ку і, як паказвае вопыт, ня ў стане ахапіць вялікую колькасьць людзей.
Да палітычнай часткі адказу мушу далучыць і пытаньня аб цэнтры, вакол якога можа ад­быц­ца аб’яднаньня прыхільнікаў беларускай памеснай (аўтакефальнай) праваслаўнай Царквы.
Вакол БАПЦ у Амэрыцэ? Але паўстае пытаньня з яе Статутам, які прадуглежжывае дзей­насьць толькі ў ЗША, а таксама патрэбна ўлічваць, што “БАПЦ у Амэрыце” зараз перабывае ў глы­бо­кай крызе. Ды і наўрадцы з Амэрыкі магчыма апэратыўна і эфэктыўна кіраваць структурамі ня толькі ў Беларусі, а і ў Эўропе наогул. Але галоўнае - сучасная БАПЦ няздольна забясьпечыць нар­ма­ль­нае еўхарыстычнае жыцьцё новаўтвораных адзінак.
Паспрабаваць аб’яднацца вакол некалькіх праваслаўных сьвятароў БЭ РПЦ, якія нябыта ста­ноў­ча ставяцца да беларушчыны? Але сама сутнасьць РПЦ адкідае нармальнае беларускае пра­вас­лаўе і сьвядомых белаурсаў. Мы ўжо маем некалькі спробаў падобных беларускіх аб’яднаньняў і трэба быць сьвядомымі, што зьмяніць сутнасьць РПЦ яны нездатныя. Цяжка сябе ўявіць, каб БЭ РПЦ адмоціўся ад ушанаваньня Мікалая ІІ ды іншых дзеячаў расейскай імпэрыі і пачаў шанаваць ба­ра­ць­бі­тоў за Вольную і Незалежную Беларусь.
Аб’ядноўвацца з УПЦ КП альбо ЎАПЦ, як гэта прапануюць некаторыя ідэалісты альбо псэў­дап­ра­вас­лаў­ныя групоўкі? Але прыхідльнікі падобнаей пазіцыі не спыталі сябе: Ці жадаюць гэ­тыя цэрквы, самі перабываючыя ў фактычнае еўхарыстычнае ізаляванасьці ў праваслаўным сьве­це і толькі выборваючыя свае законнае права на памеснасьць, браць на сябе яшчэ і беларускія праб­ле­мы? Да таго ж, чым кіраваньня ўкраінскіх першаярархаў лепш кіраваньня ярархаў мас­коў­с­кіх? Ды і ў ва ўмовах палітычнай нестабіляванасьці і супрацьстаяньня ў сучаснае Ўкраіне ніхто з ук­ра­ін­с­кіх ярархаў ня будзе “лезці” у суседнюю, тым больш таталітарную, краіну. Усе яны будуць дзей­ні­чаць найперш на карысьць уласных краін і народаў.
Агалошваць новую БАПЦ? Але навошта паўторваць украінскія памылкі, калі краіна мее дзь­ве альбо тры нацыянальныя (паместныя) Царквы33 падзеленыя выключна амбіцыямі япіс­ка­па­ту34.
На мой погляд, да зьмены палітычных абставін на Беларусі, нежадаючыя быць пад ама­фо­рам БЭ РПЦ мусяць апеляваць да Канстанінопальскага патрыярха. Тым больш, што на Беларусі іс­нуе “Рух за адраджэньня Беларускае мітраполтіі пад амафорам Канстанцінопальскга патрыярха”35. Гэ­та найбольш нейтральная і кананічная форма арганізацыі ў часе таталітарызма. Па­доб­нае аб’яднаньня, на мой погляд, як найлепш адпавядае томасу Канстанцінопальскага патрыярха ад лістапада 1924 г. З рэшты, падобны шлях прапанаваны Канстанцінопальскім патрыярхатам і дзеля вы­ра­шэ­нь­ня праблемаў украінскага праваслаўя: усе тры юрысдыкцыі (УАПЦ, УПЦ КП, УПЦ МП ува­ходзяць у склад Канстантынопальскага Патрыярхату, аб’ядноўваюцца з Украінскай Праваслаўнай Цэр­к­вай Канстантынопальскага Патрыярхату і ствараюць адзіную кананічную Ук­ра­ін­с­кую Праваслаўную Царкву. У гэтым выпадку прыхільнікі беларускай памеснасьці мусяць узяць чынны ўдзел у працэсе, але, на маю думку, не як асабістасьці, а як пэўная царкоўная струк­ту­ра.
Але аб’ядноўваецца патрэбна не стыхійна, а пад амафорам япіскапа. У гэтым сэнсе бе­ла­ру­сам пашчэнсьціла - рух узначальвае кананічны праваслаўны япіскап Бруклінскі і Баранавіцкі Ва­сіль. Натуральна, падобнае аб’яднаньня ёсьць зьявай вамушанай і часовай, але яно выконвае пер­ша­па­чат­ко­вую і вельмі адпявадальную місію: ня толькі зьбірае прыхільнікаў беларускай ка­на­ніч­най праваслаўнай памеснасьці, а і забясьпечвае арганізацыю еўхарыстычнага жыцьця.
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя Отправить личное сообщение
VITAL MAKARANKA


Православный
Зарегистрирован: 01.02.2008
Сообщения: 5
Откуда: Mahilou
Ответить с цитатой
Третьим Римом Святую Русь назвали святые отцы, не сама она себе этот титул присвоила.

В автокефалии у нас , в основном, заинтересованы поляки. Через этот кульбит они надеются на новую унию (правда как это у них выйдет не знаю, сейчас уже никто не даст вырывать ноздри у несогласных, как было при Берастейской). А там уже недалеко и до присоединения "Vshodnyh Kresyv" (прошу прощения за кошмарный польский).[/quote]

извините, батенька, но вы ахинею несёте. Третий Рим придумал монах-секретарь Ивана Грозного. Про поляков... даже не знаю что и сказать... Я, например, беларус, мои коллеги0автокефалисты--тоже... Какая уния? Для любого православного это полный и абсолютный бред. С конспирологическим мышлением пора бы уже завязывать. То же самое и про крэсы... Найдите сейчас в Польше вменяемого и не маргинального человека, которого бы это тема волновала... Скорее надо бы говорить о мечтаниях про "северо-западный край", вспомноим знаменитые "мухи-котлеты" Путькина (август 2002) про необходимость для Беларуси войти в состав РФ 7-ю субъектами...

_________________
Праваслаўе або сьмерць?
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя VITAL MAKARANKAОтправить личное сообщениеПосетить сайт автора
VITAL MAKARANKA


Православный
Зарегистрирован: 01.02.2008
Сообщения: 5
Откуда: Mahilou
Ответить с цитатой
Аўтакефалія абсалютна патрэбна. Нават, проста зыходзячы з прынцыпу пабудовы Праваслаўных Цэркваў--паместнасьці. Мы ж не каталікі, каб мець "адзінае кіраваньне".
На маю думку, неабходна ствараць прыходы, падначаленыя непасрэдна Канстанцінопалю, а затым праз іхнае аб'яднаньне і ўтвараць БАПЦ, абсалютна кананічную, каго гэта пытаньне хвалюе.
А што да лукашэнак--дык яны прыходзяць і сыходзяць, а Царква застаецца

_________________
Праваслаўе або сьмерць?
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя VITAL MAKARANKAОтправить личное сообщениеПосетить сайт автора
burbalka


Православный
Зарегистрирован: 19.05.2005
Сообщения: 1522
Откуда: Менск-Мінск
Ответить с цитатой
Дарагі Віталь, напачатку параю вам азнаёміцца з наступнымі нататкамі а. Аляксандра Шрамко ў блогу ў газеце "Наша ніва":
Нацыянальная царква
Памесная царква
Пра аўтакефалію
Патрэбная нам аўтакефалія

_________________
Кожнае слова можа быць выкарыстаным супраць цябе
_____________
За кожнае слова трэба адказваць
________
Не ў слове, а ў сіле!
Посмотреть профильНайти все сообщения пользователя burbalkaОтправить личное сообщениеПосетить сайт автораICQ Number
Аўтакефалія.
Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете голосовать в опросах
You can attach files in this forum
You can download files in this forum
Часовой пояс: GMT + 4  
Страница 8 из 8  


Добавить в Избранное
  
  
 Ответить на тему  
Вход:          Автоматически входить при каждом посещении   
Content © Хрысьціянскі форум ЦАРКВА

Каталог TUT.BY Rating All.BY