МАНІТОРЫНГ СМІ: РАДЫЁ СВАБОДА: Н. Базылевіч: "З новым патрыярхам для Беларусі нічога ня зьменіцца"

Госьця Начной Свабоды – Наталка Базылевіч, палітоляг, стваральніца парталу “Царква”.

Соўсь: Новым патрыярхам Маскоўскім і усяе Русі абраны мітрапаліт Смаленскі і Калінінградзкі Кірыл. Гэта быў прадказальны выбар удзельнікаў Памеснага сабору?

Базылевіч: Так, выбар быў прадказальны. Мала хто сумняваўся, што менавіта мітрапаліт Кірыл стане наступным патрыярхам. Безумоўна, у кагосьці былі надзеі, што гэтага не адбудзецца, аднак гэтыя надзеі ня спраўдзіліся і цалкам лягічна адбылося тое, што можна было прагназаваць. Толькі я б сказала, што патрыярхам Кірыл стаў не як мітрапаліт Смаленскі і Калінінградзкі, а як старшыня Аддзелу зьнешніх сувязяў Маскоўскага патрыярхату.

Соўсь: У першых камэнтарах ужо прагучала, што новы патрыярх будзе актыўна супрацоўнічаць з уладамі – а як Вы мяркуеце?

Базылевіч: Безумоўна, новы патрыярх будзе актыўна супрацоўнічаць з уладамі, бо ён актыўна супрацоўнічаў і дагэтуль у якасьці “міністра замежных справаў” РПЦ. У яго “дзяржаўніцкі” падыход, ён – патрыёт расейскай дзяржавы. Ён быў арганізатарам і актыўным удзельнікам Рускага ўсенароднага сабору, які можна параўнаць з нашымі ўсебеларускімі сходамі, якія праводзіць Лукашэнка. Вядомая і яго падтрымка палітычнага курсу расейскіх уладаў – ідэі аўтарытарнай дзяржавы, рэдукцыі правоў чалавека, наступальнай палітыкі Расеі ў замежжы.

Соўсь: Спадарыня Наталка, як на Вашу думку, з абраньнем новага патрыярха што-небудзь істотна зьменіцца для праваслаўнай царквы ў Беларусі, для беларускіх вернікаў?

Базылевіч: Мітрапаліт Кірыл не наведваў Беларусь, яна не была прыярытэтам у ягонай дзейнасьці. Думаю, што нічога ня зьменіцца і Беларусь ня будзе моцна залежаць таго, што адбываецца ў патрыяршай сталіцы. Ну, можа, адразу крытыкаваць новага патрыярха неяк не выпадае, аднак можна чакаць звужэньня адкрытай, дыскусійнай сфэры ў царкве і ўзмацненьня прарасейскіх кірункаў, аўтарытарнай сыстэмы, звужэньня публічнасьці ў царкве, пры тым, што прапаганда і інфармацыйны афіцыёз будуць пастаўленыя на больш высокі ўзровень.

Соўсь: Кіраўнік Беларускай праваслаўнай царквы мітрапаліт Менскі і Слуцкі Філарэт сёньня узяў самаадвод. Ён заклікаў сваіх прыхільнікаў галасаваць за кандыдатуру Кірыла. Наведнік нашага сайту Vadzim пакінуў на сайце такі камэнтар: “Калі Філарэта абяруць, то Беларусь ад гэтага нічога не атрымае”. А ўвогуле хто з трох кандыдатаў быў бы найбольш жаданым для Беларусі?

Базылевіч: Ну, гэта двухбаковае, амбівалентнае пытаньне, бо з аднаго боку беларусы ведаюць мітрапаліта Філарэта, і, на маю думку, з гэтых трох кандыдатаў мітрапаліт Філарэт быў бы найбольш годным. Аднак, з другога боку, калі б ён быў абраны патрыярхам, Беларускую праваслаўную царкву ўзначаліў бы нехта іншы, і я ня думаю, што Беларусь бы ад гэтага нешта выйграла. Думаю, што тыя беларусы зь ліку ўдзельнікаў Памеснага сабору, якія падтрымліваюць мітрапаліта Філарэта і маюць да яго вялікую сымпатыю, хутчэй галасавалі б супраць яго абраньня патрыярхам – каб ён застаўся ў Беларусі.

Соўсь: Мы з Вамі гутарылі летась у чэрвені, калі Аляксандар Лукашэнка запрасіў ў Беларусь Папу Рымскага, і тады вы казалі, што без узгадненьня з Рускай праваслаўнай царквы, якая лічыць Беларусь сваёй кананічнай тэрыторыяй, такі візыт немагчымы. Як Вы мяркуеце з новым патрыярхам візыт Папы Рымскага ў Беларусі магчымы?

Базылевіч: Такі візыт можа адкладацца яшчэ далей, бо пазыцыя мітрапаліта Кірыла дакладная – з аднаго боку вельмі добрыя стасункі з каталіцкай царквой, а з другога – хоць ён і не вядзе тонкую “візантыйскую” гульню, але заўсёды даволі акрыта кажа тое, што думае і тое, чаго хоча дасягнуць. У прыватнасьці, у стасунках з каталіцкай царквой – гэта нявырашанае пытаньне ўніяцкай прысутнасьці на “кананічных землях” Расейскай праваслаўнай царквы. Ён шмат разоў заяўляў, што пашырэньне каталіцтва, “самавольныя” дзеяньні каталіцкай царквы на гэтай тэрыторыі без кансультацыяў з РПЦ будуць разглядацца як антырасейскія, антыправаслаўныя дзеяньні. Так што візыт папы ў Беларусь наўрад ці адбудзецца ў хуткім часе.

 Радыё Свабода