Артыкул

Сёння празвініць для мяне апошні званок. Мая місія ў якасці «настаўніка рэлігіі» ў адным з ліцэяў Жэшава (Польшча) ідзе да завяршэння. І дзякуй Богу – хочацца сказаць.

У чым заключалася гэтая місія? Тэарэтычна – у тым, каб дапамагчы вучням паглыбіць рэлігійныя веды ды выхаваць у іх пачуццё адказнасці за Царкву і яе дзейнасць. Фактычна – у тым, каб падчас чарговага ўрока дамагчыся ад 40-асабовай аўдыторыі хвіліны ўвагі і крануцца прынамсі «паверхні» прадугледжанай тэмы.

Беседы о христианских духовно-нравственных ценностях

Как и в прошлый раз (2009, №  5) при общении с детьми основным литературным источником останется «Книга жизни» – Библия.

БЕСЕДА ВТОРАЯ: ГРЕХ И ПРАВЕДНОСТЬ

Цель:

усвоить понятие греха и праведности;

убедить на конкретных примерах из Библии и повседневной жизни в отрицательном и положительном их значении. 

1. Бліжэйшыя суседзі выказваюцца за рэлігійную культуру ў школе, але гэта пенсіянеры, а таксама матальшчыцы-прадзільшчыцы. Іншая справа, меркаванне педагога і ананімнай дзяржслужачай — цяпер усё ясна. Рэлігійная культура замест сусветнай для таго, каб царкве было куды падзець тэолагаў.

Найбольш важнымі падзеямі 2009 г. сталі абранне новага Патрыярха Рускай Праваслаўнай Царквы і яго візіт у Беларусь, а таксама сустрэча Прэзідэнта А. Лукашэнкі з Папам Рымскім у Ватыкане.

На наших глазах буквально за полтора два года разгорелись нешуточные споры о так называемой ювенальной юстиции

Этой статьёй рубрики «Духоўнае выхаванне» продолжаем заявленную ранее тему. (Пачатковае навучанне. № 9, 2007; № 3, 2008; № 1, 2009; № 4, 2009).

Объектом нашего рассмотрения станут христианские и общечеловеческие ценности, являющиеся основой морального кодекса христианства и действенным воспитательным средством.

Царква выступіла за ўвядзенне ў школах Беларусі новага прадмета — рэлігійная культура. З гэтай мэтай кіраўніцтву парламента Рэспублікі Беларусь была накіраваная прапанова аб унясенні змяненняў у закон "Аб адукацыі". Разам з гэтым царква адкрывае дыскусію вакол выкладання рэлігіі ў школе

Перепись 1926 г. определила на территории БССР 97 498 поляков, что составляло 1,96 % от общего количества населения. Польское население являлось третьей по численности национальной группой на территории БССР. Основными критериями определения национальности служили самоидентификация и «материнский язык», т.е. «если отвечающий затрудняется ответить на вопрос, предпочтение отдается народности матери» [5, с. 277]. Не рекомендовалось заменять «народность» религией, подданством и т.д.

У ІІ Рэчы Паспалітай рух за беларускае нацыянальнае адраджэнне, які выспяваў на працягу ХІХ і пачатку ХХ ст., набыў даволі масавы характар. Яго мэтай з'яўлялася самасцвярджэнне беларусаў як самастойнай нацыі ў межах этнічнага рассялення, прызнанне факта яе існавання іншымі народамі і дзяржавамі, а разам з тым і права беларусаў на нацыянальную дзяржаўнасць. Для дасягнення пастаўленай мэты неабходна было вырашыць шэраг складаных праблем.

Досточтимые участники и организаторы шестнадцатых Международных Кирилло-Мефодиевских чтений, уважаемые гости, отцы, братья и сестры! Размышляя об истории и о современности славянской письменности и культуры, мы неизбежно приходим к сравнению того, какое значение имеет религия в культуре прошлого и настоящего? Какое место занимает религия в национальных системах образования?

Мы обращаемся к православным христианам всего мира за советом, чтобы помогли разобраться в нашей ситуации. А ситуация такова...

Пытаньне пра тое, ці зьяўляецца Беларуская Грэка-Каталіцкая Царква Царквой sui iuris («свайго права») – гэта сур’ёзнае для жыцьця і для разуменьня прававой сітуацыі гэтай Царквы пытаньне. Безумоўна зразумела, што існуе Беларуская ўсходне-каталіцкая Царква (якая адносіцца да Цэркваў канстанцінопальскай абрадавай традыцыі), і што існуе беларускі абрад. Абодва гэтыя факты з году ў год яўна і недвухсэнсоўна канстатуюцца ў афіцыйным выданьні Сьвятога Пасаду «Annuario Pontificio», і таму ня могуць выклікаць сумневаў.

Берасцейскай царкоўнай уніі 1596 г., бадай, было наканавана перыядычна выклікаць спрэчкі паміж прадстаўнікамі розных накірункаў і школ гістарычнай навукі. Гэта тлумачыцца тым, што стаўленне да уніі мела і мае аксіялагічнае значэнне. Уніяцкая царква, безумоўна, адыграла вялікую ролю ў беларускай мінуўшчыне, аднак, ацэнкі гэтай ролі, дадзеныя навукоўцамі, адрозніваліся (і адрозніваюцца), як лёд і агонь.

В результате трех разделов Речи Посполитой народ Беларуси вновь оказался в другой стране - в составе Российской империи. Однако в конфессиональном плане присоединенные территории не представляли собой территорию православную. Большинство жителей белорусских деревень были униатами, представители же шляхты в большинстве своем были католиками. Действовала только одна Могилевская православная епархия. Так как же рассматривали российские историки историческую миссию России на присоединенных землях?

На працягу існавання уніяцкай царквы пры мітрапалітах існавала свая канцылярыя, у якой назапашваліся дакументы рознага характару. З цягам часу гэтыя матэрыялы склалі вялікі комплекс, сёння вядомы пад назвай «Архіў уніяцкіх мітрапалітаў». Гэта каштоўны архіў па гісторыі не толькі царкоўнай уніі, але і па гісторыі самага вялікага ў часавых межах перыяду нашай гісторыі - перыяду Вялікага княства Літоўскага.

У 1889 г. адзначалася 50-годдзе ліквідацыі ў 1839 г. на саборы ў Полацку Берасцейскай Царкоўнай Уніі. З гэтай нагоды ў «Литовских епархиальных ведомостях» - органе Літоўскай праваслаўнай епархіі - былі надрукаваны шматлікія артыкулы і іншыя матэрыялы, прысвечаныя падзеі 1839 г. і яе гадавіне. Гэтыя артыкулы належаць да розных жанраў. Сярод іх ёсць панегірычныя вершы, казанні, прысвечаныя актыўным удзельнікам скасавання Уніі і самой падзеі.

Што ж можна лічыць асноўнай прычынай страты такой вялікай часткі культурнай спадчыны грэка-каталіцкай царквы? Пажары ва ўсе часы былі адной з важнейшых прычын знішчэння царкоўнай маёмасці: гарэлі цэрквы і манастыры разам са шматлікімі іконамі, скульптурай, царкоўным посудам, кнігамі і г.д. Аднак, безумоўна, пажары і іншыя стыхіі не могуць лічыцца галоўнай прычынай знікнення асноўнай часткі культурнай спадчыны грэка-каталіцкай царквы. Тым больш, што на стан захавання нематэрыяльнай спадчыны яны ўплывалі ў нязначнай ступені.

Палітычныя інтарэсы Расійскай імперыі і Рэчы Паспалітай напрыканцы ХVІІІ - пачатку ХІХ ст. абвастрылі канфесійную сітуацыю на землях былога Вялікага княства Літоўскага. Найбольш напружанай і зацятай стала барацьба вакол Грэка-Каталіцкай Царквы (ГКЦ). У гэтай барацьбе прымалі ўдзел як царкоўныя іерархі уніяцкай, рымска-каталіцкай і праваслаўнай цэркваў, так і свецкія прадстаўнікі расійскіх міністэрстваў, дэпартаментаў, структураў. Пры тым істотнай памылкай самога грэка-каталіцкага духавенства было яго ўнутранае супрацьстаянне і адсутнасць адзінства, барацьба белага і чорнага духавенства.

Уніяцкая царква аказалася для самадзяржаўна-сінодавага рэжыма Расійскай імперыі адной з перашкод ў ажыццяўленні яго уніфікацына-нівеляцыйнай палітыкі ў заходніх губернях. Захаванне царквы, якая не гарнулася да трону, царская ўлада звязвала з небяспекай сепаратызму. Духоўнае падпарадкаванне Беларусі разглядалася ёй як сродак і неабходная ўмова панавання тут. Таму з канца ХVIII ст. канфесійнай стратэгіяй царызма стала абмежаванне сферы ўплыву уніяцкай царквы.

Лёс Уніяцкай Царквы ў Беларусі і асабліва яе ліквідацыя з'яўляюцца сёння прадметам зацікаўленасці гісторыкаў, кананістаў, багасловаў розных краінаў Еўропы.

Як прыклад варта адзначыць, што на пачаку 2009 г. на працягу некалькіх тыдняў адбывалася электронная кансультацыя навукоўцаў, на якой абмяркоўвалася справа так званага «Сабору» ў Полацку ў 1839 г.